Taaşşuk-ı Talat ve Fitnat
Romanın “Taaşşuk-ı Talat ve Fitnat” olan adı “Talat ve Fitnat’ın Aşkı” anlamına gelmektedir. 1872’de Şemsettin Sami tarafından yazılmış olan roman, edebiyatımızdaki ilk romandır. Eserde romantik unsurlar dikkat çekicidir. Eser roman tekniği açısından zayıftır, dili ise zamanına göre sadedir. Şemseddin Sami’nin roman alanındaki tek eseri olan yapıt, Türk edebiyatının ilk romanı kabul edilir.
Romanın Özeti:
Talat küçük bir çocukken babasını kaybeder. Onu annesi Saliha Hanım büyütür. Talat delikanlılık döneminde bir dairede iş bulur. Her gün daireye gidip gelirken uğradığı Hacı Mustafa’nın dükkanında Fitnat’ı görür ve ona aşık olur, Fitnat da Talat’a aşık olmuştur.
Fitnat, Hacı Mustafa’nın üvey kızıdır. Fitnat’ın annesi olan Zekiye Hanım Fitnat’a hamile iken kocasından ayrılmış Hacı Mustafa ile evlenmiştir. Bundan birkaç yıl sonra Zekiye Hanım ölür; Fitnat üvey babası tarafından büyütülür. Talat’a aşık olan Fitnat, Hacı Mustafa’nın baskısından dolayı evden dışarı çıkamamaktadır. Bu yüzden Talat ile Fitnat, bir araya gelememektedir.
Talat, Fitnat’la konuşabilmek için bir yol bulmuştur. Bu yol, kadın çarşafı giyerek Fitnat’ın kaldığı eve gitmektir. Bunu da yapar.
Fitnat, Talat’a aşıktır; fakat üvey babası Hacı Mustafa onu yaşlı ama zengin bir adam olan Ali Bey’le evlendirmek istemektedir. Fitnat bu durumu kabul etmese de Hacı Mustafa’nın dediği olur ve Ali Bey’e evlendirilir. İstemediği bir adamla evliliği kabullenemeyen Fitnat daha Ali Bey’le bir araya gelmeden gerdek gecesi bir çakıyla kendini öldürür.
Fitnat kendini öldürdüğünde boynunda annesinden kalma bir muska vardır. Ali Bey bu muskayı açıp okuduğunda Fitnat’ın kendi öz kızı olduğunu öğrenir. Öz kızıyla evlenerek onun ölümüne sebep olan Ali Bey bir süre sonra delirir, altı ay sonra da ölür. Bu arada sevdiği kızın ölümüne dayanamayan Talat da üzüntüsünden hastalanır ve bir süre sonra o da ölür.
